Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Ηθογραφία

Ηθογραφία

Ως όρος της Ιστορίας της λογοτεχνίας η ηθογραφία δηλώνει την τάση της πεζογραφίας να αντλεί τα θέματά της από κοινωνίες της υπαίθρου κι από την κοινωνία και το περιβάλλον της αστικής γειτονιάς. Η τάση αυτή διαμορφώθηκε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και επομένως εντάσσεται στο ρεύμα του ρεαλισμού και αργότερα του νατουραλισμού, χωρίς να λείπουν τα λυρικά και ποιητικά στοιχεία

Πιο συγκεκριμένα επικράτησε κατά την περίοδο 1880 – 1930.

Συνδέεται άμεσα με τη λογοτεχνική γενιά του 1880 και την ανάπτυξη του νεοελληνικού διηγήματος.

Χαρακτηριστικά ηθογραφικών κειμένων:

  • Πιστή παρουσίαση της ζωής στην ελληνική ύπαιθρο και στο ελληνικό χωριό.
  • Αναφορά στις τοπικές παραδόσεις, τα ήθη, τα έθιμα, τις συνήθειες, το χαρακτήρα και τη νοοτροπία του ελληνικού λαού.
  • Ήρωες είναι οι απλοί άνθρωποι της υπαίθρου. 
  • Έντονος λυρισμός.
  • Προσωπικά βιώματα.
  • Ο τόπος καταγωγής του πεζογράφου χρησιμοποιείται συχνά ως πλαίσιο στα έργα τους.

Παιδικοί αρραβώνες (1877)
Γύζης Νικόλαος
Λάδι σε μουσαμά, 103x155 εκ.

Η ηθογραφία είναι η ελληνική εκδοχή του ρεαλισμού και, ως ένα βαθμό, του νατουραλισμού.

Επηρεάστηκε από:

  • Το πνεύμα του θετικισμού
  • Την επιστήμη της λαογραφίας (αναπτύσσεται 1870 κ.εξ.)

Ο δρόμος για την ηθογραφία ανοίγει με το έργο του Δημήτριου Βικέλα Λουκής Λάρας (1879).

Η ηθογραφία γεννιέται πραγματικά με την προκήρυξη διαγωνισμού διηγήματος «με θέμα ελληνικό» από το περιοδικό Εστία.

Σημαντικοί εκπρόσωποι:

  • Γεώργιος Βιζυηνός
  • Γεώργιος Δροσίνης
  • Μιχαήλ Μητσάκης
  • Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
  • Κώστας Κρυστάλλης
  • Ανδρέας Καρκαβίτσας
  • Χρήστος Χρηστοβασίλης
  • Ιωάννης Κονδυλάκης
  • Γρηγόριος Ξενόπουλος
  • Γιάννης Βλαχογιάννης
  • Αργύρης Εφταλιώτης, κ.ά.

Το ηθογραφικό διήγημα αποτελεί την πρώτη συστηματική προσπάθεια για συγγραφή πεζών λογοτεχνικών έργων στη δημοτική γλώσσα και συνδέεται με το γλωσσικό ζήτημα.

Η ηθογραφία χρησιμοποιήθηκε σε αρκετές περιπτώσεις για την καλλιέργεια του πατριωτισμού αλλά και για τη διάδοση ηθικοπλαστικών διδαγμάτων.


1. Ελένη Πολίτου-Μαρμαρινού | "Ηθογραφία" | Papyros-Larousse-Britannica  (τόμος 26)| Πάπυρος.

2. Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων | Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων "Διόφαντος".


Αν θέλετε να ενημερώνεστε για τις καινούργιες αναρτήσεις του blog μπορείτε να ακολουθήσετε/κάνετε like στη σελίδα Λογοτεχνία παντού στο facebook!

Ετικέτες

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Νεοελληνικός Ρομαντισμός (1830-1880)

Ρομαντισμός Ο ρομαντισμός είναι ένα από τα σημαντικότερα κινήματα όλων των εποχών, καθώς επηρεάζει, εκτός από τη λογοτεχνία, όλες σχεδόν τις τέχνες. Κυριαρχεί στις τρεις μεγάλες ευρωπαϊκές λογοτεχνίες (αγγλική, γαλλική, γερμανική) από τα τέλη του 18 ου αιώνα ως τα μέσα του 19 ου . Στην Ελλάδα εμφανίζεται με καθυστέρηση. Αναλόγως τη χώρα και τη λογοτεχνία ο ρομαντισμός εμφανίζει διαφορές και ιδιομορφίες. Βασικά χαρακτηριστικά: Ο ρομαντικός ποιητής συγκρούεται με τον κλασικισμό και τον ορθολογισμό του Διαφωτισμού. Αμφισβητεί τους κανόνες, την τυποποίηση και τις ηθικές αξίες του κλασικού παρελθόντος και της παράδοσης. Περίοπτη θέση έχει το συναίσθημα και η φαντασία, η υπερβολή και το ιδανικό. Ο δημιουργός αποκαλύπτει μέσα από την τέχνη την προσωπική του ιδιοφυΐα . Οδηγείται στο παράδοξο, το μυστηριώδες, το ονειρικό, το υπερφυσικό, το ασαφές και το συγκεχυμένο. Διάχυτη μελαγχολία και απαισιοδοξία. Νοσταλγική διάθεση για το παρελθόν. Ως προς τη μορφή: Καταργούνται πολλοί παραδο...
Διαβάστε περισσότερα

Ανάσκελα - Rita Bullwinkel

Το βιβλίο αυτό το πέτυχα σε ένα γνωστό λογαριασμό στο Instagram , ξέρετε αυτόν τον λογαριασμό που βγάζουμε φωτογραφία τα μπουτάκια μας και τα βιβλία μας μαζί. Το διάβασα εξ ολοκλήρου στην παραλία και ομολογώ πως η παρέα του ήταν ενδιαφέρουσα. «Το "Ανάσκελα" είναι μια συλλογή διηγημάτων με φαντάσματα, μέντιουμ, μια ερωμένη παθιασμένη με τον ήχο κουρδίσματος της άρπας, έφηβες που πιστεύουν ότι στην πραγματικότητα είναι φυτά, φυλακισμένους σε γκούλαγκ και ανθρωποφάγες εκκλησίες. Μέσα από αυτές τις τρυφερές και συνάμα γκροτέσκ ιστορίες, οι χαρακτήρες αναρωτιούνται για τα σώματα που τους δόθηκαν και για την ίδια τη ζωή.» Η παραπάνω παρουσίαση, που προέρχεται από το οπισθόφυλλο του βιβλίου, θα έλεγα πως το αδικεί. Ναι μεν, αλλά. Όλα αυτά θα τα βρείτε σίγουρα σε αυτή τη συλλογή, αλλά θα βρείτε και πολλά άλλα που δρουν λιγότερο επιδερμικά. Ιστορίες που τις διαβάζεις λαίμαργα και φτάνοντας στο τέλος, παγώνεις. Όχι γιατί το τέλος τους είναι τρομακτικό, αλλά γιατί αυτό που έχουν να ...
Διαβάστε περισσότερα

Ρεαλισμός

Ήδη από τον Αριστοτέλη εντοπίζεται η άποψη πως η λογοτεχνία και η τέχνη γενικότερα θα πρέπει να αντανακλούν την πραγματικότητα. Ο όρος «ρεαλισμός» χρησιμοποιείται για να δηλώσει την τεχνοτροπία που εμφανίζεται στην τέχνη περίπου στα μέσα του 19 ου αιώνα. Δεν αναφέρεται αποκλειστικά στη λογοτεχνία, αλλά αφορά πολλές μορφές τέχνης, όπως η ζωγραφική και η γλυπτική. Paul Cézanne Still life with apples (1890) Στη λογοτεχνία εμφανίζεται αρχικά στη Γαλλία. Ο Φλομπέρ, με το έργο του Μαντάμ Μποβαρί , υπήρξε ο πρώτος και ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ρεύματος αυτού. Μέσα στα πλαίσια του ρεαλισμού αναπτύσσονται όλα τα είδη μυθιστορήματος. Χαρακτηριστικά ρεαλισμού: Πιστή απόδοση της πραγματικότητας. Αντικειμενικότητα, αληθοφάνεια, πειστικότητα. Θέματα: οικεία στον αναγνώστη, αντλημένα από τη ζωή. Ήρωες: αληθοφανείς. Επιμέρους μορφές ρεαλισμού: Ψυχολογικός ρεαλισμός: εδώ διερευνάται ο ψυχικός κόσμος των ηρώων. Χαρακτηριστικός εκπρόσωπος του είδους είναι ...
Διαβάστε περισσότερα