Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Νεοελληνικός Ρομαντισμός (1830-1880)

Ρομαντισμός

Ο ρομαντισμός είναι ένα από τα σημαντικότερα κινήματα όλων των εποχών, καθώς επηρεάζει, εκτός από τη λογοτεχνία, όλες σχεδόν τις τέχνες.

Κυριαρχεί στις τρεις μεγάλες ευρωπαϊκές λογοτεχνίες (αγγλική, γαλλική, γερμανική) από τα τέλη του 18ου αιώνα ως τα μέσα του 19ου.

Στην Ελλάδα εμφανίζεται με καθυστέρηση.

Αναλόγως τη χώρα και τη λογοτεχνία ο ρομαντισμός εμφανίζει διαφορές και ιδιομορφίες.

Βασικά χαρακτηριστικά:

  • Ο ρομαντικός ποιητής συγκρούεται με τον κλασικισμό και τον ορθολογισμό του Διαφωτισμού.
  • Αμφισβητεί τους κανόνες, την τυποποίηση και τις ηθικές αξίες του κλασικού παρελθόντος και της παράδοσης.
  • Περίοπτη θέση έχει το συναίσθημα και η φαντασία, η υπερβολή και το ιδανικό.
  • Ο δημιουργός αποκαλύπτει μέσα από την τέχνη την προσωπική του ιδιοφυΐα.
  • Οδηγείται στο παράδοξο, το μυστηριώδες, το ονειρικό, το υπερφυσικό, το ασαφές και το συγκεχυμένο.
  • Διάχυτη μελαγχολία και απαισιοδοξία.
  • Νοσταλγική διάθεση για το παρελθόν.

Ως προς τη μορφή:

  • Καταργούνται πολλοί παραδοσιακοί κανόνες.
  • Ποιητικός ρυθμός στην πεζογραφία & πεζολογικός στην ποίηση.
  • Διευρυμένο λεξιλόγιο.
  • Η εικόνα γίνεται βασικό στοιχείο του έργου, μαζί με τον έντονο ρυθμό και τα ηχητικά τεχνάσματα.

Νικόλαος Λύτρας (1883-1927).
Το ψάθινο καπέλο, π. 1925.
Λάδι σε μουσαμά, 86 x 66 εκ.


Θεματογραφία:

  • Επιμονή στο «εγώ» του δημιουργού ή του ήρωα / έντονος ατομικισμός & εγωκεντρισμός,
  • Προσωπική εμπειρία της φύσης,
  • Θεός,
  • Περιπέτεια,
  • Έρωτας,
  • Ηρωισμός,
  • Αγώνες για την ελευθερία,
  • Στροφή στους μεσαιωνικούς θρύλους και τις παραδόσεις,
  • Άντληση από τη μυθολογία,

Οι ρομαντικοί χρησιμοποιούν:

  • Υποβλητικά σκηνικά,
  • Νυχτερινά φεγγαρόλουστα τοπία,
  • Ερείπια,
  • Τάφους,
  • Μακάβριες εικόνες θανάτου.

Στη νεοελληνική λογοτεχνία κυριαρχεί στα χρόνια 1830-1880.

Οι Έλληνες ρομαντικοί βρίσκουν ανταπόκριση, αλλά σύντομα φτάνουν στην επιτηδευμένη μελαγχολία και την προσποιητή ερωτική θλίψη, οπότε δεν καταφέρνουν να δώσουν σημαντικά λογοτεχνικά έργα. Παράλληλα, οι πατριωτικές τους εξάρσεις συνοδεύονται από μεγαλοστομία και βερμπαλισμό.

Χρησιμοποιούν καθαρεύουσα, που τους φέρνει κοντά στην παράδοση και τελικά στην πολυλογία, την υπερβολή και την αμετροέπεια.

Εκπρόσωποι του ρομαντισμού στην Ελλάδα είναι η «Παλαιά» ή Α΄ Αθηναϊκή σχολή.

Ενδεικτικά κάποιοι εκπρόσωποι:

  • Παναγιώτης και Αλέξανδρος Σούτσος
  • Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής
  • Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος
  • Ιωάννης Καρασούτσας
  • Γεώργιος Ζαλοκώστας
  • Θεόδωρος Ορφανίδης
  • Σπυρίδωνας Βασιλειάδης
  • Αχιλλέας Παράσχος

Ρομαντικά στοιχεία εντοπίζονται και σε ορισμένους επτανήσιους ποιητές, όπως και στον Διονύσιο Σολωμό, τον Ανδρέα Κάλβο και τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη.

Τελικά ο ρομαντισμός έφτασε στην υπερβολή και την αποτυχία σε σχέση με το αισθητικό και καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Αυτή η πλευρά του ρομαντισμού ονομάστηκε «αρρώστια του αιώνα».


Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων | Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων "Διόφαντος"


Αν θέλετε να ενημερώνεστε για τις καινούργιες αναρτήσεις του blog μπορείτε να ακολουθήσετε/κάνετε like στη σελίδα Λογοτεχνία παντού στο facebook!

Ετικέτες

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Το Μάτι - Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ

«Το Μάτι» του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ το δανείστηκα από το ηλεκτρονικό αναγνωστήριο της εθνικής βιβλιοθήκης Σάββατο απόγευμα. Το ξεκίνησα Σάββατο βράδυ και το ολοκλήρωσα Κυριακή απόγευμα. 152 σελίδες όλες και όλες, μαζί με την εισαγωγή και το επίμετρο. Πρόκειται όμως για ένα τεράστιο βιβλίο. Ομολογώ πως καταπιάνομαι πρώτη φορά με τον Ναμπόκοφ και σίγουρα δε θα είναι η τελευταία. Βέβαια, πριν γράψω την ανάρτηση αυτή αναρωτήθηκα αν θα έπρεπε να το κάνω. Δεν είμαι «διαβασμένη» στο κεφάλαιο Ναμπόκοφ, δεν είμαι μυημένη στο έργο του. Μήπως προσπαθώ να καταπιαστώ με κάτι πολύ πάνω από εμένα; Αποφάσισα να το δοκιμάσω. Η έκδοση του Μεταιχμίου είναι φροντισμένη και ευχάριστη (στα μεγάλα βιβλιοπωλεία φαίνεται να είναι εξαντλημένο, το βιβλιο net λέει πως κυκλοφορεί). Στην αρχή του βιβλίου υπάρχει εισαγωγή που γράφεται από τον ίδιο τον συγγραφέα, μία εισαγωγή εξαιρετικά κατατοπιστική σχετικά με τον τίτλο του μυθιστορήματος – ο ίδιος ο Ναμπόκοφ το κατατάσσει στα μυθιστορήματα – με τους ήρωες του έργ...
Διαβάστε περισσότερα

Σκοτεινό νερό - Νικόλα Πουλιέζε

Το Σκοτεινό νερό του Νικόλα Πουλιέζε είναι το μοναδικό βιβλίο που μόλις το τελείωσα το ξανάπιασα από την αρχή, και αυτό διότι ήθελα να δω πιο ολοκληρωμένα τον τρόπο με τον οποίο είναι δομημένο. Ένα βιβλίο που με «έχασε» με τον πρόλογό του, αλλά με «κέρδισε» ξανά, σταδιακά μέχρι το τέλος του. Όλη η υπόθεση του βιβλίου περιστρέφεται γύρω από τέσσερις ημέρες βροχής στη Νάπολη. Τέσσερις μέρες που επηρεάζουν τη ζωή και την ψυχοσύνθεση των κατοίκων της, οι οποίοι περιμένουν να συμβεί κάτι συγκλονιστικό. Δεν υπάρχει πλοκή, μην περιμένετε να βρείτε σε αυτό μία ολοκληρωμένη ιστορία. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει ένα ορόσημο χρονικό, η αρχή και το τέλος της βροχής. Δε μπορώ να πω με βεβαιότητα αν υπάρχει πρωταγωνιστής, ο πρόλογος υποδεικνύει ότι αυτός είναι ο Αντρεόλι Κάρλο, το ίδιο και το γεγονός πως η ιστορία του επανέρχεται ανάμεσα στις άλλες ιστορίες, όμως το βιβλίο απαρτίζεται από μία σειρά ιστοριών με διαφορετικούς ήρωες. Μοιάζει σχεδόν με συρραφή διηγημάτων που έχουν όμως μεταξύ τους κοινά στ...
Διαβάστε περισσότερα

Ελέφαντας - Ρέιμοντ Κάρβερ

Όταν πήγα να αγοράσω τους Αρχάριους του Κάρβερ, ο υπάλληλος του βιβλιοπωλείου και φίλος είπε πως θα πρέπει να διαβάσω οπωσδήποτε και τον Ελέφαντα .  Ολοκλήρωσα τους Αρχάριους . Ενθουσιάστηκα. Έγραψα για αυτό και τελικά παρήγγειλα και τον Ελέφαντα . Δεν έψαξα καν την περιγραφή του βιβλίου. Ήμουν σίγουρη πως θα έχει τον ίδιο αντίκτυπο μέσα μου με το προηγούμενο. Πιάνοντας στα χέρια μου ένα βιβλίο με τόσο αινιγματικό τίτλο συνήθως ξεκινάω τις εικασίες. Δε διαβάζω το οπισθόφυλλο, από φόβο μήπως μου αποκαλύψει τη σημασία του τίτλου. Η συλλογή διηγημάτων του Ρέιμοντ Κάρβερ, με τίτλο Ελέφαντας , είναι ένα από αυτά τα βιβλία. Γιατί ελέφαντας αναρωτιόμουν και όσο προχωρούσα από το ένα διήγημα στο άλλο, τόσο πιο πολύ έπειθα τον εαυτό μου πως ο ελέφαντας είναι αυτό το βαρύ συναίσθημα που πλακώνει τους ανθρώπους για όσα βιώνουν στις ιστορίες αυτές. Ο Κάρβερ βέβαια με διέψευσε πανηγυρικά, η απάντηση ήρθε στο ομώνυμο διήγημα. Άλλωστε ο ελέφαντας δεν είναι απαραίτητο να σε πλακώσει με το βάρος...
Διαβάστε περισσότερα