Ένα κάποιο τέλος - Τζούλιαν Μπαρνς

Το βιβλίο του Τζούλιαν Μπαρνς "Ένα κάποιο τέλος" με περίμενε χρόνια στη βιβλιοθήκη. Μάλιστα κάποια στιγμή το είχα πάρει μαζί μου για να το διαβάσω στην παραλία, αλλά δεν το άνοιξα ποτέ. Οπότε έμεινε αδιάβαστο παρόλο που νότισε ελαφρώς, μάλλον από τη βρεγμένη πετσέτα. Το ξεκίνησα το προηγούμενο Σάββατο και το ολοκλήρωσα αυτό. Είναι υπόθεση ενός σαββατοκύριακου το πολύ. Μέσα στη βδομάδα δε διάβασα, παρά μόνο περιμένοντας τη σειρά μου στο ταχυδρομείο.

Ο Τζούλιαν Μπαρνς με γοήτευσε από την πρώτη σελίδα. Έχει ένα πολύ ζεστό, εξομολογητικό, χαμηλόφωνο τόνο. Τον τόνο του ανθρώπου που είναι συνειδητοποιημένος και ώριμος. Αποπνέει ζεστασιά, αυτή τη ζεστασιά που ακτινοβολούν οι άνθρωποι όταν θυμούνται το παρελθόν τους δείχνοντάς του κατανόηση.

Η ιστορία ξεκινά με τέσσερις φίλους από το σχολείο, όμως τελικά επικεντρώνεται στους δύο. Ο κεντρικός ήρωας, ο Άντονι ή αλλιώς Τόνι, μετά από μία αναπάντεχη απώλεια, βρίσκεται δικαιούχος μίας περίεργης κληρονομιάς. Όμως για να καταφέρει να την πάρει θα αντιμετωπίσει εμπόδια, τα εμπόδια του παρελθόντος του. Σταδιακά θα συνειδητοποιήσει πως η αποφασιστικότητά του να πάρει στα χέρια του όσα του είχαν κληροδοτήσει έχει πλέον μεταμορφωθεί σε κάτι ευρύτερο, κάτι που αφορούσε ολόκληρη τη ζωή του, τον χρόνο και τη μνήμη.

Όλη η ιστορία του βιβλίου περιστρέφεται γύρω από το θέμα του χρόνου και των προεκτάσεών του, όπως υποδεικνύει άλλωστε και το εξώφυλλό του. Ο Μπαρνς χτίζει αριστοτεχνικά την ιστορία του γύρω από το χρόνο και μας κλείνει το μάτι, μας προειδοποιεί ότι όσα θα πει είναι όσα εκείνος θεωρεί πως συνέβησαν, όχι απαραιτήτως όσα συνέβησαν πραγματικά. Επαναλαμβάνει μάλιστα πως «Ιστορία είναι η βεβαιότητα που δημιουργείται στο σημείο όπου οι ατέλειες της μνήμης συναντούν τις ανεπάρκειες τις τεκμηρίωσης.» θέλοντας ίσως να τονίσει πως όλοι μας συγκρατούμε τα γεγονότα όπως τα βιώσαμε εμείς, από τη δική μας υποκειμενική σκοπιά, ή και όπως θα θέλαμε να είναι. Άλλωστε, οι αναμνήσεις με το πέρασμα των χρόνων εξασθενούν, επομένως μπορούν κάλλιστα να παραποιηθούν κιόλας. Ο ήρωας φτάνει σε διαπιστώσεις που τελικά αφορούν το σύνολο της ζωής του και τον αλλάζουν ριζικά. 

«Όμως ο χρόνος… πρώτα μας προσγειώνει και μετά μας μπερδεύει. Νομίζαμε πως ήμασταν ώριμοι, όταν ήμασταν απλώς ασφαλείς. Φανταζόμασταν ότι ήμασταν υπεύθυνα άτομα, όταν ήμασταν απλώς δειλοί. Ό,τι αποκαλούσαμε ρεαλισμό αποδείχθηκε ένας τρόπος να αποφεύγουμε τις καταστάσεις, αντί να τις αντιμετωπίζουμε. Ο χρόνος… ας μας έχει δοθεί αρκετός χρόνος, και τότε οι πιο γερά θεμελιωμένες αποφάσεις μας θα φαντάζουν σαθρές και οι βεβαιότητές μας, καπρίτσια.»

Κατανοεί ότι σε κάποιους δε δόθηκε αρκετός χρόνος, ότι υπήρξε ανώριμος, ότι ακολούθησε την πεπατημένη. Κατανοεί πως «Η ζωή δεν είναι μόνο πρόσθεση και αφαίρεση. Υπάρχει και η συσσώρευση, ο πολλαπλασιασμός των απωλειών, των αποτυχιών.».

Παρόλο που θεώρησα πως ο Μπαρνς περιπλέκει με εξαιρετικό τρόπο την ιστορία του γύρω από το ζήτημα του χρόνου, εντούτοις το βιβλίο του αισθάνθηκα πως είχε αδυναμίες. Με εξαίρεση τον κεντρικό ήρωα, όλοι οι άλλοι χαρακτήρες ήταν λίγο επιφανειακοί, κάπως θαμποί, ίσως και εξωπραγματικοί. Το τέλος του βιβλίου με άφησε κάπως αμήχανη. Ναι, ήταν ένα κάποιο τέλος, όμως δεν ήταν ένα ικανοποιητικό τέλος. Να σημειώσω ότι δεν εννοώ πως περίμενα κάτι ευχάριστο ή λυτρωτικό, όμως περίμενα κάτι που θα είναι έστω λογικοφανές!

Δε θα πω περισσότερα για να μην το προδώσω. Αναρωτιέστε ίσως αν αξίζει να διαβαστεί το συγκεκριμένο βιβλίο. Ναι, αξίζει. Είναι ευχάριστο, γρήγορο και πραγματεύεται θέματα που μας αγγίζουν σχεδόν όλους. Έπιασα πολλές φορές τον εαυτό μου να κουνάω το κεφάλι μου συμφωνώντας, διακρίνοντας κάπου εκεί μέσα εμένα.

Τζούλιαν Μπαρνς | Ένα κάποιο τέλος | μετάφραση Θωμάς Σκάσσης | Μεταίχμιο

Αν θέλετε να ενημερώνεστε για τις καινούργιες αναρτήσεις του blog μπορείτε να ακολουθήσετε/κάνετε like στη σελίδα Λογοτεχνία παντού στο facebook!